YURTDIŞINDA VERILEN BOŞANMA KARARININ TÜRKIYE'DE TANINMASI - TENFIZI

Yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen kararlar, Türkiye’de kendiliğinden geçerli olmaz, geçerli olmaları için Türkiye’de tanıma / tenfiz davası açılması gerekmektedir.

Yurtdışında yaşayıp boşandığı halde Türkiye’de evli görünen ve bu yüzden mağduriyet yaşayan kişi sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Bu yazımızda ‘yurtdışındaki boşanma Türkiye’de nasıl geçerli olur? Yurtdışında boşanma sonrasında Türkiye’de bulunan mallar ne olacak? Boşanmanın tanıma ve tenfizi nasıl olur? Almanya’da boşandım, Türkiye’de evli olarak görünüyorum, nasıl düzeltebilirim?’ sorularına cevap bulabileceksiniz.

Yurtdışında açılan boşanma davası kesinleştikten sonra boşanmanın hukuki etkileri o ülke sınırları içerisinde meydana gelir. Yurtdışında verilen boşanma kararı neticesinde gerekli mercilerce işlemler yapılıp statüler değiştirilsede, gerekli işlemler Türkiye’de yerine getirilmediği takdirde kişiler Türkiye’de halen evli olarak görünüyor olacaktır.Bunun sonucu olarak tarafların yeniden evlenmesi mümkün olmayacak, bu duruma rağmen yapılmış olan evlilikler bir hüküm taşımayacaktır. Türkiye’de bulunan mallar (menkul- gayrimenkul) açısından birbirlerinin mirasçısı olarak görünmeye devam edeceklerdir. Malların satışında zorluk yaşanması muhtemeldir.

Kişiler, tanıma / tenfiz davasını kendilerinin takip etmesi gerektiğini düşünerek bu işlemlerden kaçınmaktadır. Bu yanlış kanının aksine, tanıma / tenfiz davasında tarafların bizzat mahkemeye gitmesi gerekli değildir. Avukat görevlendirilmesi halinde vekil, kişi adına gerekli işlemleri yürütecektir. Bununla birlikte eski eşin (davalı) gelmesi de aranmaz fakat Türk mahkemesi tarafından çıkarılacak tebligatın kendisine ulaşması

gerekmektedir. Boşanma tanıma veya tenfizi davalarında karşı tarafa tebligat zorunludur. Tebligat ulaşmadan tanıma kararı verilmesi mümkün değildir.

Tanıma ve Tenfiz nedir?

Yabancı ülke mahkemelerince verilen kararların Türkiye’de hüküm doğurabilmesi için dava açılması gerektiğinden bahsetmiştik.Türkiye’de açılacak dava tanıma davası veya tenfiz davası olacaktır. Hangisinin açılacağına yabancı ülkece verilen kararın içeriğine bakılarak karar verilir. Hukuksal bir durumu gösteren her türlü karar tanıma davası ile hüküm doğurmaktadır. Tanıma ; yabancı bir ülkede bir mahkeme hükmünün kesin hüküm etkisinin kabul edilmesi demektir. Diğer bir deyişle, başka ülke mahkemelerince verilmiş boşanma kararını Türk mahkemelerinin onaylaması, tanıma davası sonucu olur. İcra edilebilirliği bulunan her türlü karar tenfiz davası ile ülkemizde hüküm doğurmaktadır. Tenfiz ; verildiği ülkeden başka bir ülkede bir mahkeme hükmünün zorla icra etkisini göstermesidir. Yabancı mahkeme boşanma hükmünün içeriğinde ayrıca velayete, nafakaya, tazminata ilişkin karara yer vermişse, icra edilebilirlik içerdiğinden, tenfiz davası açılması gerekmektedir.

Örneğin Almanya’da alınmış bir boşanma kararı ülkemizde tanıma davası ile hüküm doğuracakken, verilen bir tazminat kararı ise tenfiz davası ile hüküm doğuracaktır. Özetle, Tanıma kararı, yabancı mahkeme kararının tespit edilmesine yönelik bir karardır. Tenfiz kararında ise devlet organlarının harekete geçme ve işlem yapması gerekmektedir.

Tanıma veya Tenfiz kararı verilebilmesi için şartlar nelerdir?

Tanıma / tenfiz kararının verilebilmesi için bazı ön şartlar aranmaktadır. MÖHUK 50. maddede “Yabancı mahkemelerden hukuk davalarına ilişkin olarak verilmiş ve o devlet kanunlarına göre kesinleşmiş bulunan ilâmlar” ifadesine yer verilmiştir. Buna göre;

Yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş ilamın bulunması,
Yabancı mahkeme kararının hukuk davalarına ilişkin olması,
Kararın kesinleşmiş olması

aranan ön koşullardır.

Bu ön şartların varlığı halinde davanın esasına girilecek ve MÖHUK m.54te yer alan şartlar aranacaktır.Buradaki şartların üçü tenfiz ve tanıma için ortaktır, tenfizde ek olarak “karşılıklılık” şartı aranmaktadır.

Tanıma / Tenfiz davası için gerekli belgeler nelerdir?

-Yabancı Devlet mahkemesince verilen kesinleşmiş kararın aslı (kararda kesinleştiğine dair ibare-mühür vb. bulunmalıdır),
-Bu boşanma kararı için alınmış apostil şerhi,

-Kararın kesinleşme şerhinin ve apostil şerhinin yeminli tercüman tarafından Türkçeye tercüme edilmiş olması,
-Türkçeye tercüme yapıldıktan sonra konsolosluk tarafından tasdiki.

Apostil, bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek başka bir ülkede yasal olarak kullanılmasını sağlayan bir belge onay sistemidir.Fransa’da boşanan kişiler boşanma kararına apostil şerhi koydurdukları zaman Türkiye’de de boşanmış sayılmazlar. Türkiye’de bunun için tanıma – tenfiz prosedürü takip etmeleri gerekmektedir. Bu prosedür yani tanıma – tenfiz davası için, belgede apostil şerhi olmalıdır. Yani aslında apostilin işlevi o belgenin resmi makamlarca verildiğinin ispatıdır.

Görevli ve yetkili mahkeme neresidir?

Görevli mahkeme MÖHUK m.51de belirtildiği üzere Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise kişinin Türkiyedeki yerleşim yeri, yoksa sakini olduğu yer mahkemesi, böyle bir yer mevcut değilse, Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden biridir.

Tanıma / tenfiz davası açma süresi var mıdır? Süresi ne kadardır?

Süre kısıtlaması yoktur ancak mümkün olduğunca kısa sürede kararın Türk mahkemelerine tanıtılması ve gerekiyorsa tenfizi lehinize olacaktır.

Yazımız yürürlükte olan mevzuat esas alınarak hazırlanmıştır.Tereddütlü hususlarda nihai işlemler gerçekleştirilmeden evvel tarafımızdan görüş ve destek alınmasını tavsiye ederiz. İletişim kısmından bize ulaşabilirsiniz. Aksi takdirde burada yer verilen açıklamalar temel alınarak yapılacak işlemler ve bunların sonuçlarıyla ilgili olarak Hukuk Büromuz sorumlu tutulamaz.

Fotoğraf: https://unsplash.com/photos/XcbeJ4LXFIA

Bize Ulaşın

Yurtdışı Boşanma Kararının Türkiye'de Tenfizi: Hakkında